Meditatie

WE ZIJN ALLEMAAL HEILIG…

In het vierde van Mozes – Numeri – vertelt Mozes van een opstand tegen hemzelf en zijn broer Aaron. Hun leiderschap wordt uitgedaagd door ene Korach. Deze Korach wil zelf ook hogepriester zijn. Korach kan het niet accepteren dat Mozes en Aaron de leiding hebben ennemen, in het bijzonder dat Mozes zijn broer tot hogepriester benoemt. Maar om volgelingen te werven voor de opstand, kan je natuurlijk niet simpel zeggen: nu wil ik de baas spelen, laten Mozes en Aaron aftreden! Uitdager Korach moet een aansprekende reden vinden om zichzelf op de voorgrond te plaatsen. Korach vindt deze reden. Hij beweert: we zijn allemaal even heilig.
De ene mens moet niet doen of die heiliger is dan de andere mens. We zijn allemaal mensen en we zijn allemaal gelijk en even heilig, even bijzonder en even gewoon. Nu vindt Korach inderdaad medestanders. Vele eerstgeboren zonen zien hun positie bedreigd door Aaron en de Levieten, zij spannen samen met Korach om hun waardigheid te verdedigen. Korach heeft in zekere zin gelijk. Er is geen enkele reden te bedenken waarom de ene mens over de andere de baas moet spelen. Hoewel nog nooit een grote groep mensen die wil samenwerken zonder leiderschap heeft bestaan, heeft Korach hier een punt.
Zo’n 500 jaar geleden is door Europeanen het werelddeel Amerika ontdekt. Daar woonden al mensen die Indianen werden genoemd door bijvoorbeeld Columbus. In 1779, schreven vier mensen een grondwet voor een nieuw land, de Verenigde Staten van Amerika. Daarin namen zij dit principe van gelijkheid op: alle mensen zijn gelijk geschapen en hebben het recht hun leven zelf vorm te geven. Een uniek nieuw begin van een land! Een onbevlekte ontvangenis, zou je kunnen zeggen. Al was er ook direct protest. De indianen zijn grotendeels verdwenen – met geweld-, en zwarte mensen werden binnen gesleept om de katoenproductie te vergroten – als slaven. Hoezo gelijkheid? 1779 is juist het moment van de erfzonde, zeggen anderen! Deze erfzonde werkt door tot vandaag de dag.
Van alles moet anders, klinken nu de protesten… Helaas is het zo dat tot nu toe het nooit is gelukt om in éen keer alles anders te doen.
Het verhaal van Korach – een revolutie – loopt verkeerd af. Want Korach wilde helemaal geen gelijkheid, hij wilde gewoon zelf de baas spelen. Hij verdween in de grond, gevallen in de kuil die hij zelf voor Mozes en Aaron had gegraven. Zijn aanhangers die wel oprecht bewogen waren, werden in zijn val meegesleurd. Want revoluties vermalen altijd eigen aanhangers en kwetsbare mensen.
Verbeteringen in een land gaan langzaam en met volharding.
Een voorbeeld daarvan is Schotland. Vele eeuwen gold Schotland als het land van primitieve barbaren die niet konden lezen of schrijven. Die half rauw schapenvlees aten… Onder andere via Nederland brak daar de hervorming door: leerden mensen lezen en schrijven via de Bijbel. En na enkele generaties bracht Schotland een golf aan vernieuwingen teweeg. J.S Mill over de waardigheid van vrouwen. A. Smith over welvaart voor iedereen, Watt, ontdekker van elektriciteit, Scott, een bekend romanschrijver etc. Een handvol veranderingen, zoals onderwijs, gemeenschap en vrijheid brachten een omslag.
In ons land is nog lang niet alles perfect, laat staan gelijk. Wel zie ik mensen opstaan die misstanden binnen bepaalde systemen bloot leggen. Voor mij zijn Renske Leiten en Pieter Omtzigt voorbeelden van mensen die met volharding een misstand aan de kaak stellen. En nu ook voor een herstel ijveren voor mensen die vermalen waren in het oerwoud van onbekende regelingen. Dat geeft hoop.
Het verhaal van de opstand van Korach – Numeri 16-17- eindigt met een bloemetje voor Aaron en zijn inzet voor velen. Dat gebruik bestaat nog steeds in de geloofsgemeenschap. Tenminste iedere zondag geven we een mooi bloemstuk weg. Mijn voorstel is om Renske en Pieter een bloemetje te sturen.

ds. Jak Verwaal