Groene kerken
Op 22 september 2023 was er een bijeenkomst in de Doopsgezinde gemeente te Drachten.
Als spreker was Marjolein Tiemens-Hulscher uitgenodigd. Zij is van de website groengeloven.nl. De avond werd afgesloten met een prachtig gebed voor de aarde van Paus Franciscus. Hij schreef het na de publicatie van zijn encycliek Laudato Si, dit betekent Prijst de Heer.
Almachtige God
die aanwezig bent in heel het universum
en in het kleinste van Uw schepselen,
Gij die al wat bestaat met tederheid omgeeft,
stort over ons de kracht van Uw liefde uit opdat
wij het leven en de schoonheid zouden beschermen.
Dompel ons onder in vrede opdat wij
als broeders en zusters zouden leven
zonder iemand schade te berokkenen.
O God van de armen,
help ons de verwaarloosden te hulp te komen
en degenen die op deze aarde vergeten worden
en in Uw ogen zo veel waarde hebben.
Genees ons leven,
opdat wij beschermers zouden zijn van de wereld
en geen roofdieren,
opdat wij schoonheid zouden zaaien
en geen vervuiling noch vernieling.
Raak de harten
van hen die alleen winst nastreven
ten koste van de aarde en de armen.
leer ons de waarde van ieder ding
te ontdekken, met bewondering te beschouwen,
te erkennen dat wij ten diepste één zijn
met alle schepselen
op onze weg naar Uw oneindig licht.
Dank U omdat Gij alle dagen met ons bent.
Ondersteun ons, zo bidden wij U,
in onze strijd voor gerechtigheid, liefde en vrede.
Amen
Kies na het bidden van dit gebed een zin eruit die jou raakt. Schrijf het op een briefje en bid deze zin door de dag heen. Heb je even niks te doen; pak deze zin er dan nog eens bij.
Groene kerken
Onze kerk is verbonden met de beweging van groene kerken die willen bezinnen op deze toekomst. Er is een website: www.groenekerk.nl .
Een bekende filmmaker in de USA – Micheal Moore – heeft een documentaire van anderhalf uur gemaakt over alternatieve energiedragers. De documentaire heet Planet of the humans. Alternatief betekent in dit geval een alternatief voor fossiele energiedragers, zoals olie, gas, steenkool of bruinkool. De fossiele energiedragers veroorzaken na verbranding broeikasgassen. Die gassen kunnen het klimaat sneller doen veranderen. In het bijzonder in grote steden als Parijs, London of Rotterdam kan je bij windstil weer een oranje-bruine deken boven de stad zien hangen. Bij mijn verhuizing naar Friesland was mij de schone lucht hier direct opgevallen. Zijn de alternatieven voor fossiele energiedragers een verbetering? De film van Micheal Moore is erg kritisch. In plaats van gas of steenkool wordt nu met gekapte bomen energie opgewekt. Miljoenen hectaren bos worden omgehakt, verpulverd en in de elektriciteitscentrale gegooid… De bedoeling is dat nieuwe bomen worden geplant, zodat er over 30 jaar weer een begin van een bos is. Zal dat lukken? Een weiland vol zonnepanelen, en vele windmolens moeten voor stroom zorgen, maar is het evenwichtig en betrouwbaar genoeg? De film stelt allerlei vragen, maar geeft geen antwoorden. Zo vertelde Bernard Tillema mij dat het meeste hout wordt omgezet in papier. Meer dan 90%. Daar schrok ik van. Na enig zoeken gaf mijn zoon een mooie tip: hij had papier gevonden dat uit steen is gemaakt. Prachtig papier overigens. Ik heb nu mijn eerste schrift van steen-papier!
Ook voor de opwekking van stroom uit ons stopcontact komen meer en meer mogelijkheden.
Komt de redding uit Friesland? In Drachten woont Jaap Busman, van beroep elektrotechnicus. Hij stelt een hele nieuwe energiedrager voor: thorium. Nu heeft ook Diederik Samsom dit idee overgenomen. Er is in Denemarken al een bedrijf gestart dat zo’n thoriumcentrale wil bouwen. Of komt voor Nederland een oplossing uit Groningen? In de provincie Groningen wordt gewerkt aan energiedrager waterstof dat door het gasnet van Nederland kan stromen. Zo zijn er nieuwe kandidaten voor de toekomst.
Hoe dan ook, mensen zijn vuurmakers, kunnen en mogen warmte en licht schenken aan elkaar. Daarom krijgt Aaron de opdracht om iedere dag een lichtje te ontsteken in de tent der samenkomst. Als energiedrager gebruikte hij olijfolie. Afgelopen zondag (24 mei) werd toepasselijk gezongen om een vuur te ontsteken dat licht van leven geeft… En die opdracht geeft richting aan ons leven. Die film van Moore eindigt wat hopeloos. Zo’n lied horen in de ruimte van onze kerk geeft mij juist hoop.
ds. Jak Verwaal
Bomen in het nieuws!
Een mooi initiatief vindt plaats rondom de kerk de Mande. Met planten, bomen en struiken krijgt het groen rondom de kerk nu meer het aanzien van een tuin. De Bijbel begint met ons bewust te maken van de tijd en vervolgens de ruimte om ons heen. Genesis 1 vertelt van de orde van de week: 6 dagen en 1 dag; met de wisseling van het ritme van dag en nacht. Wij wonen in deze tijd van de week. Genesis 2 vertelt van de ruimte om ons heen. Het verhaal maakt ons bewust van de ruimte als een bijzondere tuin. Wij wonen in een tuin. De Spaanse architect Gaudi heeft – wat mij betreft – een vooruitziende blik gehad. Hij mocht een kerk bouwen als een tuin. De planten zien eruit als bomen, de muren als gebladerte met mooie vruchten. En overal zie je – ontdekt je – dieren en mensen, te midden van het kerstverhaal, het opstandingsverhaal en het pinksterfeest. Deze verhalen openen de ogen voor de schepping in tijd en ruimte. De kerk heet Sagrada Familia en staat in Barcelona.
De Slotpleats in Bakkeveen is naast een eetcafé ook een startpunt voor wandelingen in de bossen aldaar. Vlakbij de Slotpleats zal binnenkort 48oo kuub grond worden afgegraven. In de kuil moet een poel ontstaan, zodat vogels, planten en andere dieren rond de poel een leef plek krijgen. Dit heet natuurinrichting. Een gemeentelid wees mij op dit onderdeel van het grotere plan om het beekdal riviertje – het Alddjip – te ontwikkelen tot topnatuur. De naam en het logo van onze gemeente verwijst naar het Alddjip. In hoeverre deze plannen verband houden met de discussie over het klimaat weet ik niet. Wel heb ik gezien hoe mensen enthousiast en betrokken zijn bij het ontwikkelen van een mooie omgeving. Film In Ureterp is nog een ouderwetse videotheek. Vele prachtige films zijn er te huur. Zo huurde ik ‘Oud Gereformeerd’ (First Reformed). Deze film gaat over een dominee die in een crisis verkeert. Zijn kerk is wat verlopen, maar hij krijgt hulp van een ‘megakerk’. Maar wat is de prijs van die hulp? Via een gemeentelid raakt hij betrokken bij de vraag van de natuur en de schepping. Wat zal zijn keuze worden? Ik beveel deze film graag bij u aan.
Droogte. Evenals vorig jaar zomer is ook deze zomer uitzonderlijk droog. In het dagblad Trouw was een reportage te volgen van de meest droge streek in Nederland, de Achterhoek. Het bleek dat waterbedrijf Vitens – dat ook voor het kraanwater in Friesland zorgt – meer grondwater oppompte dat eigenlijk mocht. Ook in Duitsland zagen we met name stervende naaldbomen, vanwege gebrek aan regenneerslag.
Al vele jaren is duidelijk dat de behoefte van schoon water voor mensen, fabrieken, akker- en veeboeren groot is. Zowel in Nederland als wereldwijd is schoon watermanagement een levensnoodzakelijke verantwoordelijkheid. Vele landen beseffen nauwelijks het belang van schoon water: zelfs Nederland niet! Waterbedrijf Vitens is helaas een voorbeeld van een bedrijf dat in deze behoorlijk achter loopt.
Middenin de zomer verklaarde een woordvoerder van Vitens dat het bedrijf geen idee had hoe het beter kon. Maar wie zich ook maar een beetje verdiept in deze materie, weet dat er vele mogelijkheden zijn voor voldoende schoon water. 1. Schoon water is kostbaar. Wie opgevoed is met de Bijbel, weet dat schoon water een aspect van Gods genade is. Bij gebrek aan schoon water, leerde het volk der Hebreeën naar Mozes gaan om goede raad. Zo kon men schoon water vinden (Exodus 15: 22-27). Goede raad moet verzameld worden bij alle mensen – liefst wereldwijd – dan is er overvloed voor iedereen. Laat iedere burger meedenken dus!
- Zou waterbedrijf Vitens raad vragen aan burgers, dan zullen er vast vele ideeën komen. Ideeën van waterbesparing, ideeën voor hergebruik. Ideeën voor wateropslag. Om eens wat te noemen. Nu wordt water gezuiverd en afgevoerd naar de rivier. Waarom niet, zoals andere landen, water zuiveren en opnieuw gebruiken voor de akkerbouw en de industrie? Waarom niet in de Achterhoek en Twente nieuwe meren aanleggen zodat water bij heftige regenval kan worden opgevangen? Water zuiveren voor hergebruik en eventueel ontzilten geven nieuwe mogelijkheden.
- Vitens boycot zelfs het meest innovatieve waterbedrijf dat Jordanië, Palestina en Israël van schoon water voorziet! Hoe dom kan je zijn? In ons eigenbelang moet Vitens snel een nieuwe leiding krijgen.
Onze gemeente is lid geworden van www.groenekerken.nl . Deze website wil kerken inspireren om de uitdaging van ‘vergroening’ op goede wijze aan te gaan. Vele mogelijkheden zijn er om mee te doen. Al is nog niet duidelijk hoe wereldwijd wij als mensheid ons moeten aanpassen aan de wisseling van de natuur. Maar het vormgeven van een mooie en fijne leefomgeving voor flora, fauna en mensen is een prachtige opdracht en uitdaging.
Onder begeleiding van de boswachter van het Drents-Fryske woud mocht ik in een groep belangstellenden de geschiedenis van dit woud vernemen. Nog honderd jaar geleden was dit woud een woestijn van zand en zandstormen. De mensen in de omgeving werden regelmatig bedolven door zandstormen. Deze woestijn is ontstaan door mensen: door turfwinning en door het houden van schapen veranderden Drenthe en de Walden van Fryslân in woestijn en op zijn best in karige heidevelden. In antwoord op de zandstormen is Staatsbosbeheer bomen gaan planten, met behulp van de methode Terschelling. Andere woestijnen werden vruchtbaar gemaakt met allerhande afval uit de grote steden van Holland of met het afgraven van Fryske terpen, zodat akkerbouw mogelijk werd. Eigenlijk is deze ontwikkeling een groot succes, zelfs zo succesvol dat de laatste stukjes zand en heide nu vanzelf woud worden. En worden de teruggekeerde bomen her en der gekapt. Hoe nu verder?
Ik weet het niet, maar ben niet jaloers op onze regering die nu tussen botsende belangen een weg moet vinden. Wel is duidelijk dat in het probleem ook de oplossing schuilt: stikstof, koolstof (CO2) en fosfaat (uit menselijke en dierlijke mest) zijn noodzakelijke bouwstenen voor ons voedsel en voor de natuur. Nu elkaar inspireren hierin een meer evenwichtige weg te vinden. De oogstdienst en de dankstond zijn ineens uiterst actueel!